***

Bốn mươi năm trước, Donald Homa, một giáo sư tâm lý học tại Đại học Bang Arizona chuyên về trí nhớ và nhận thức thị giác về các kích thích ngôn ngữ, đã được các lãnh đạo tại American Speed Reading Academy liên hệ để bàn luận về một trường hợp phi thường. 

Hai học sinh của học viện đã đạt được tốc độ đọc vượt quá 100.000 từ/phút, gấp hơn 300 lần tốc độ đọc trung bình của người bình thường. Vì tò mò, David vui vẻ mở một cuộc thí nghiệm để kiểm tra hai học sinh này. 

Trong phòng thí nghiệm, ông giao nhiệm vụ cho hai học sinh đọc nhanh toàn bộ giáo trình đại học, sau đó làm bài kiểm tra trắc nghiệm đánh giá năng lực hiểu của họ. Sau khi hoàn thành văn bản chỉ trong vài phút, họ làm bài kiểm tra và hoàn toàn bị đánh bom. Họ dường như không học được gì cả. 

David kết luận một cách tếu táo: “Kỹ năng ấn tượng duy nhất của hai học sinh là khả năng lật trang rất khéo léo.” Mặc dù phải thừa nhận rằng tình tiết này chỉ là giai thoại, nhưng nó minh họa cho điều mà các nhà khoa học đã công nhận rộng rãi về khả năng đọc nhanh: Nó vô dụng. 

Hai lý do chính khiến đọc nhanh không hiệu quả 

Trong hơn nửa thế kỷ, các khóa học đọc nhanh đều hứa hẹn sẽ tăng cường đáng kể khả năng đọc của một người mà không gây tổn hại đến khả năng hiểu. 

Một bên cho rằng mọi người có thể đọc nhanh hơn bằng cách “ngốn” nhiều từ hơn với ít cử động mắt hơn và bằng cách làm im lặng lời nói bên trong khi đọc. 

Tóm tắt nhiều thập kỷ nghiên cứu trong một bài báo xuất bản năm 2016, một nhóm toàn sao gồm các nhà khoa học nhận thức và nhà ngôn ngữ học chuyên về khả năng đọc và nhận thức trực quan đã vạch trần cả hai nguyên lý đọc tốc độ này.

Đầu tiên, cách thức hoạt động của thị giác con người, bao gồm cả cấu trúc của mắt, đơn giản là không cho phép chúng ta nhìn thấy các từ ở ngoại vi trường thị giác với đủ rõ ràng để hiểu đầy đủ ý nghĩa của chúng. Vì vậy, quan điểm cho rằng toàn bộ khối từ có thể được hiểu trong nháy mắt là vô nghĩa. Hơn nữa, các thí nghiệm đã nhiều lần chỉ ra rằng tầm nhìn ngoại vi của người đọc nhanh không tốt hơn người đọc bình thường. Nó không thể được đào tạo.

Thứ hai, việc làm im lặng giọng nói đọc bên trong của một người có thể cho phép một người tiếp thu văn bản nhanh hơn, nhưng dường như điều này làm ảnh hưởng đến khả năng hiểu. 

Âm thanh là chìa khóa của ngôn ngữ, vì vậy việc dịch thông tin hình ảnh sang dạng âm vị học (âm thanh), thậm chí chỉ trong đầu một người, là cần thiết để hiểu đầy đủ các từ viết. Bởi vì tất cả chúng ta đều học nói và nghe trước khi học đọc, nên hầu hết mọi người đều có xu hướng tiếp cận âm thanh của lời nói khi họ đọc. Do đó, việc duy trì giọng nói thì thầm trong đầu là chuyện hoàn toàn bình thường. 

Đọc nhanh và Đọc chậm

Tuy nhiên, những người đứng sau các chương trình đọc nhanh chỉ ra dữ liệu cho thấy tốc độ đọc của học sinh được cải thiện trong khi vẫn duy trì khả năng hiểu. Học sinh được làm bài kiểm tra trước và sau vẫn cho thấy sự cải thiện đáng kể. Các tác giả của báo cáo năm 2016 phản bác rằng những điều này nhìn chung là vô lý. 

“Đôi khi bài kiểm tra trước khó hơn bài kiểm tra sau và những lần khác học viên được kiểm tra nhiều lần trên cùng một tài liệu. Trong cả hai trường hợp, không thể tránh khỏi việc hiệu suất của họ sẽ tốt hơn trong bài kiểm tra sau chỉ vì độ khó tương đối của các bài kiểm tra hoặc do tiếp xúc nhiều lần.”

 

Khi các nhà khoa học xem xét kỹ lưỡng các khóa học đọc nhanh, họ đã liên tục phát hiện ra rằng học sinh thực sự đã tăng tốc độ đọc của mình, tính bằng số từ trên phút, nhưng sự tăng tốc này lại phải trả giá bằng khả năng hiểu. Nói đơn giản, một người đọc càng nhanh thì họ càng ít nhớ những gì họ đã đọc, hoặc có khi là không hiểu những thông tin đã tiếp nhận. 

Ngày nay, có những ứng dụng được cho là giúp việc đọc nhanh trở nên dễ dàng. Hầu hết các tính năng này trình bày từng từ của văn bản tại cùng một vị trí, cho phép người dùng điều chỉnh tốc độ trình bày. Phương pháp này, được gọi là trình bày trực quan nối tiếp nhanh chóng, cho phép cái nhìn của người đọc được giữ cố định - loại bỏ thói quen quét mắt từ từ này sang từ khác - một kỹ thuật được cho là lãng phí thời gian. Nhưng không, những ứng dụng này cũng vô ích. Khi người dùng điều chỉnh tốc độ trình bày văn bản nhanh hơn, khả năng hiểu và nhớ của họ sẽ giảm xuống.

Vậy có cách nào để đọc nhanh hơn không? 

Thật ra là cho tới hiện tại, không có con đường tắt nào cả. Ta chỉ có thể đọc nhanh bằng cách đọc nhiều hơn hoặc đọc về những chủ đề bạn đã biết nhiều về nó, kết hợp với việc đọc đa dạng các thể loại để mở rộng vốn từ vựng của bản thân. Mặc dù việc đọc sách như vậy rất tốn thời gian, nhưng cũng như mọi kỹ năng khác đòi hỏi quá trình lặp đi lặp lại để hoàn thiện, khả năng đọc hiểu phải được mài giũa thông qua nỗ lực. 

Giống như một nghệ sĩ piano tập đàn hàng ngày trong nhiều năm, một cầu thủ bóng rổ thực hiện những cú ném không ngừng nghỉ, hoặc một phi công dành nhiều thời gian trên không hơn dưới mặt đất, kỹ năng chuyên môn chỉ có thể trau dồi thông qua tập luyện, và việc này đòi hỏi thời gian. 

Những thứ như vậy không thể được lĩnh hội sau một khóa học 12 tuần. 

Theo Big Think