Details

Bài Học Cuộc Sống

Mar 04

4 Sai Lầm Của Bố Già Vito Corleone

“Ông là một người đáng gờm, chỉ mắc lầm lỗi vài lần trong đời. Và mỗi lần lại là dịp để ông học hỏi thêm kinh nghiệm.”

‘Bố già’ Vito Corleone là một trong những nhân vật hư cấu vĩ đại nhất trong lịch sử văn học và điện ảnh thế giới. Sự khôn ngoan, cẩn trọng, uy quyền và quy tắc đạo đức của ông khiến ông trở thành biểu tượng của thế giới ngầm.

Xuất thân từ một cậu bé di cư nghèo khổ từ Sicily đến Mỹ, ông vươn lên trở thành ‘Ông trùm’ đáng sợ nhưng công bằng và đầy lý trí. Vito Corleone không chỉ cai trị thế giới ngầm bằng sự khôn ngoan mà còn duy trì một triết lý đạo đức của riêng mình: bảo vệ gia đình, tôn trọng tình nghĩa và chỉ dùng bạo lực khi cần thiết. Dưới sự lãnh đạo của ông, gia tộc Corleone trở thành thế lực mạnh mẽ nhất trong giới mafia Mỹ.

Tuy nhiên, dù thông minh và quyền lực đến đâu, Don Corleone cũng không phải là người không thể phạm sai lầm. Ông đã có những quyết định sai lầm nghiêm trọng, thậm chí đe dọa đến sự sống còn của cả gia đình, và có lúc đi ngược lại nguyên tắc của chính mình. Một số sai lầm của ông là những tính toán chiến lược thiếu chính xác, trong khi số khác là thất bại về đạo đức, dẫn đến những hậu quả nặng nề.

1. Thờ ơ với con gái khi cô bị chồng đánh đập

Một trong những thất bại lớn nhất của Don Corleone là cách ông phản ứng khi con gái Connie bị chồng - Carlo Rizzi - bạo hành. Khi Connie bị đánh, cô tìm đến gia đình để được bảo vệ, nhưng Don Vito lại thờ ơ, khuyên cô nên tiếp tục chung sống thay vì can thiệp quyết liệt.

Lập trường này xuất phát từ tư tưởng cổ hủ rằng chuyện vợ chồng nên giải quyết trong nhà, và người vợ phải trung thành với chồng. Nhưng chính quyết định đó đã kéo dài sự đau khổ của Connie, đồng thời khiến Carlo thêm táo bạo, dẫn đến sự phản bội sau này.

“Bà Trùm thấy con gái bị chồng đánh sưng cả mặt mày thì cũng xót, nói với ông khuyên răn thằng rể. Nhưng Ông Trùm gạt phắt đi, bảo:

– Ở nhà, nó là con gái mình, bây giờ có chồng, nó thuộc quyền chồng. Đến cả vua Ý cũng không dám xía vào chuyện vợ chồng người khác. Thôi về đi, liệu mà ăn ở sao cho nó khỏi đánh mày.

Ỉ là con gái cưng, Connie trả treo liền:

– Bố có bao giờ đánh mẹ chưa?

Ông Trùm bảo:

– Bà ấy có làm gì để bố đánh được đâu.

Bà Trùm cười cười, gật đầu. Nó lại mách vụ chồng lấy hết tiền mừng đám cưới, chẳng biết tiêu xài cái gì. Ông Trùm nhún vai nói:

– Vợ tao mà hỗn láo như mày, tao cũng đánh. Connie đành phải về với chồng, chưng hửng chẳng hiểu sao trước kia bố thương yêu nó thế, mà bây giờ lại dửng dưng với nó như vậy.

Thật ra ông Trùm đâu có hững hờ như vậy. Mấy thằng làm việc dưới quyền con rể ông, đều là người của gia đình. Tất cả mọi hành động của Carlo đều được báo cáo cho cố vấn Tom Hagen. Ông biết hết thằng Carlo đốt tiền mừng đám cưới vào đâu. Nhưng ông không thể can thiệp. Ông thấy không phải bổn phận ông là hù dọa thằng rể để nó biết bổn phận làm chồng. Rồi khi Connie có bầu, nó tiếp tục phàn nàn với mẹ vì bị ăn đòn, nó còn bảo muốn ly dị cho xong, lần đầu ông nổi nóng với con gái:

– Nó là bố của con mày. Mày muốn con mày ra đời không có bố sao?

Biết những chuyện này, thằng Carlo càng tự tin. Vậy là nó được an toàn. Nó đem chiến công khoe với hai thằng thư ký chuyên ghi chép cá cược của nó là Sally Rags và Coach. Hai thằng đàn em phục lăn khí phách trượng phu của nó đối với con gái cưng của Trùm Corleone vĩ đại."

Nếu Don Vito ra tay xử lý Carlo từ sớm, có thể đã ngăn chặn được cái chết bi thảm của Sonny Corleone, người bị sát hại trong một cuộc phục kích do chính Carlo sắp đặt. Sự thờ ơ của Don Vito không chỉ là một sai lầm cá nhân mà còn là một quyết định sai lầm mang tính chiến lược.

2. Sai lầm khi cử Luca Brasi làm "khổ nhục kế" 

Luca Brasi là cánh tay đắc lực và trung thành tuyệt đối của Don Corleone. Khi gia đình đối mặt với mối đe dọa từ "thằng Thổ" Sollozzo, Don Vito quyết định để Brasi giả vờ phản bội và tiếp cận phe đối thủ. Nhưng kế hoạch này ngay từ đầu đã có vấn đề.

Luca nổi tiếng là trung thành tuyệt đối với Don Corleone, đến mức không ai tin rằng anh ta có thể quay lưng. Vì vậy, Sollozzo và gia tộc Tattaglia nhanh chóng nhận ra đây là một cái bẫy. Kết quả là Luca bị bắt và giết hại dã man. Sai lầm này không chỉ khiến gia đình Corleone mất đi một chiến binh mạnh mẽ mà còn báo hiệu sự mở màn cho cuộc chiến khốc liệt giữa các gia tộc mafia. Nếu Don Vito sử dụng một người khác kín đáo và ít tiếng tăm hơn, có lẽ kế hoạch đã thành công.

3. Đánh giá thấp tham vọng của Sollozzo

Một sai lầm lớn khác của Don Corleone là không lường trước được mức độ tham vọng và tàn nhẫn của Sollozzo. Khi Sollozzo đề nghị hợp tác trong việc buôn bán ma túy, Don Vito từ chối vì cho rằng lĩnh vực này quá nguy hiểm và sẽ thu hút sự chú ý của cảnh sát. Về mặt nguyên tắc, đây là quyết định đúng với giá trị của ông, nhưng lại là một bước đi sai lầm chiến lược.

Sollozzo không dễ dàng chấp nhận bị từ chối, và Don Vito đã trở thành mục tiêu ám sát ngay sau đó. Việc bị tấn công bất ngờ khiến gia đình Corleone rơi vào tình thế bị động, buộc họ phải tham gia vào một cuộc chiến mà họ chưa chuẩn bị sẵn sàng. Nếu Don Vito mềm dẻo hơn trong cách từ chối hoặc tìm cách kéo dài thời gian, có lẽ ông đã không bị tấn công quá nhanh như vậy.

4. Quá tin tưởng vào khả năng của Tom Hagen

Tom Hagen là một quân sư tài giỏi, một nhà đàm phán xuất sắc, nhưng ông không phải là một cố vấn trong thời chiến. Sự tin tưởng tuyệt đối của Don Vito vào các giải pháp ngoại giao của Hagen hóa ra lại là một sai lầm khi gia đình bị lôi vào cuộc chiến.

Tom rất giỏi trong việc thương lượng và xử lý pháp lý nhưng lại thiếu sự nhạy bén khi đối mặt với những tình huống bạo lực. Gia đình Corleone cần một người cứng rắn và sẵn sàng ra tay quyết liệt hơn, như Sonny hoặc Michael, để chỉ huy khi chiến tranh xảy ra. Sự phụ thuộc quá mức vào cách tiếp cận mềm mỏng của Hagen đã khiến gia đình rơi vào thế bị động trong cuộc xung đột.

“Vừa vào được phòng họp, Hagen run đến phải ngồi xuống ghế, hai tay ôm chặt gối. Lúc này nó mới thấy rõ, nó không xứng đáng là một cố vấn, consigliori trong thời chiến của gia đình. Nó đã bị tụi Ngũ Đại Gia lừa bằng lừa bằng thái độ e dè, nhút nhát của chúng. Chúng đã lẳng lặng đặt cái bẫy khủng khiếp. Chúng lên kế hoạch và chờ đợi thời cơ. Mặc cho bị khiêu khích, chúng đã ém nhẹm bàn tay khát máu. Đợi đúng lúc mới tung ra đòn quyết tử. Và chúng đã thành công. Lão cố vấn Genco Abbandando không bao giờ bị qua mặt như vậy, chắc chắn lão đã đánh hơi, đã hun khói để bắt lũ chuột phải xuất đầu lộ diện. Lão đã cảnh giác gấp ba lần Hagen, để sự việc không được xảy ra như thế này.”

Ngoài ra, người ta có thể coi một số quyết định khác của Bố già là không hợp lý, ví dụ như để Fredo giữ vai trò quan trọng trong gia đình, không kiểm soát được sự nóng nảy của Sonny, hay rút lui khỏi thế giới ngầm mà không chuẩn bị kế hoạch chuyển giao thực sự phù hợp.

----

Don Vito Corleone là một nhà lãnh đạo vĩ đại, nhưng ngay cả những người giỏi nhất cũng có thể phạm sai lầm. Những quyết định sai lầm của ông—dù là đánh giá sai con người, thiếu sự linh hoạt trong chiến lược, hay bám víu quá lâu vào giá trị cũ—đều góp phần vào sự hỗn loạn của gia đình Corleone. Tuy nhiên, nếu xét từ góc độ người đọc tiểu thuyết lý trí, thì những sai lầm này buộc phải diễn ra để dọn đường cho những sự thay đổi. Nếu Sonny không chết thì sẽ không có sự thống trị miễn cưỡng nhưng tuyệt đối của Michael Corleone. Còn Luca Brasi – tên hung thần với năng lượng mãnh thú được cho là chỉ trung thành duy nhất với ông trùm – không chết, thì sẽ không có chỗ cho sự xuất hiện của Al Neri, một cựu sĩ quan cảnh sát với bản tính lạnh lùng và trung thành tuyệt đối, với vai trò người thực thi mới của gia đình.

Dù có những sai lầm, Don Vito Corleone vẫn là biểu tượng của quyền lực và trí tuệ. Nhưng câu chuyện của ông cũng là một lời cảnh báo: ngay cả những lãnh đạo xuất sắc nhất cũng không thể tránh khỏi những phút giây sai lầm.