Sáng Tạo

Subcategories

Anthony Trollope, một thư ký chính phủ người Anh thời Victoria, đã viết hơn 80 tác phẩm ngắn dài trong suốt sự nghiệp cầm bút “tay trái” của mình. Trollope viết hai tiếng rưỡi mỗi sáng trước khi đi làm với chiếc đồng hồ trước mặt, ép bản thân phải viết được 250 từ mỗi mười lăm phút. Lịch làm việc nghiêm ngặt, không có ngoại lệ. Nhiều tiểu thuyết gia đương đại khác, như John Creasey chẳng hạn, có thể vượt qua con số của Trollope một cách dễ dàng (Creasey từng viết 500 cuốn tiểu thuyết dưới mười bút danh khác nhau). 

Nhưng đó chưa phải điều thú vị nhất. Người ta kể lại rằng, khi thói quen làm việc “như cái máy” của Anthony Trollope bị phơi bày, họ đã hỏi ông sự kỷ luật điên rồ và năng suất khó tin đó đến từ đâu? 

“Tôi cần tiền,” ông trả lời. 

À rồi.. 

Tua ngược thời gian về một thế kỷ trước. Không, thêm tám năm nữa đi. Được rồi, năm 1905, Einstein đã xuất bản một loạt các bài báo công bố các nghiên cứu của mình – những ấn phẩm thực sự đã góp phần vào công cuộc đổi mới ngành vật lý – do vậy, nhiều người gọi đó là “năm kỳ tích” của Einstein. 

Nhưng với tác giả Ethan Siegel, trong một bài viết trên Big Think, cho rằng “những tiến bộ đáng kể đó khó có thể nảy ra từ chân không, hoặc Einstein theo một cách nào đó không thể nào là người ngoài cuộc trong lĩnh vực vật lý.” 

Nói đơn giản, Ethan tin rằng: Einstein không phải dạng “thiên tài đơn độc”, thu mình trong phòng rồi tự thân phát triển nên Thuyết tương đối, và ý tưởng về lý thuyết đó cũng không rơi từ trên trời xuống đầu ông như quả táo của Newton. Trái lại, “cha đẻ của vật lý hiện đại” là một thiên tài biết đứng trên vai những người khổng lồ, đồng thời cộng tác với nhiều bộ óc kiệt xuất khác cùng thời, tạo nên một cộng đồng tài năng bổ trợ lẫn nhau.

Thiếu vắng họ, các ý tưởng của ông dù tuyệt vời tới mấy, có thể sẽ không đi tới đâu cả. 

Có phải là một thiếu sót khi ta ngưỡng mộ các tác phẩm nghệ thuật mà không tìm hiểu về người nghệ sĩ đứng sau chúng? Bạn có biết là Victor Hugo, đại văn hào nước Pháp đã viết nên thiên hùng ca Nhà thờ Đức Bà ParisNhững người khốn khổ – có thói quen cởi truồng và viết trong trạng thái đứng mỗi khi bí ý tưởng hay không? 

Benjamin Franklin, một trong bốn vị cha già lập quốc của Hoa Kỳ, mỗi sáng đều khoả thân ngồi trước hiên nhà, bất kể thời tiết nóng hay lạnh, một liệu pháp mà ông gọi là “tắm không khí”; Immanuel Kant mỗi ngày đều rời nhà đi bộ vào đúng 3 rưỡi chiều; hay nữ hoàng truyện trinh thám Agatha Christie không có nổi một chiếc bàn làm việc vì bà có thể làm việc ở bất cứ đâu. 

Mỗi người đều có những nghi thức riêng, nhưng không phải là không có những khuôn mẫu chung dễ nhận biết, như dưới đây. Cùng khám phá xem bạn có thể bắt chước được gì từ những thiên tài nhé. 

Agnes de Mille vừa mới đạt được thành tựu quan trọng nhất trong sự nghiệp của bà, nhưng giờ đây thứ duy nhất bà cảm nhận được là sự trống rỗng. Dòng suy nghĩ trong bà rối bời vô cùng vì… bà không hài lòng với chính tác phẩm của mình. 

Mặc dù nó được giới phê bình lẫn khán giả ca tụng rần rần, bà vẫn tin rằng nó chẳng tuyệt tới mức thế. Bà có nhiều tác phẩm còn hay ho hơn nhiều, vậy mà lại thành bom xịt. 

Bất cứ nhà sáng tạo nào chắc chắn cũng từng rơi vào tình cảnh trớ trêu như de Mille: tác phẩm mình tâm đắc thì lại bị ngó lơ còn tác phẩm mình nghĩ rất bình thường thôi bỗng lại được yêu thích. 

Vậy de Mille đã giải quyết ra sao? Và chúng ta có thể học được gì từ câu chuyện của bà? Câu trả lời ngay dưới đây. 

Việc tổng hợp nên bài viết này ngốn không ít thời gian và công sức của tôi, từ việc tìm tòi, dịch thuật và biên tập nữa. Tôi rất thích đọc về người nổi tiếng, về cách họ sống và làm việc, cách họ trở thành những kẻ xuất chúng trong lĩnh vực của mình. Hôm nay, tôi dành tặng tới bạn 10 lời khuyên, cứ gọi là lời khuyên đi, về cách mà các nhà văn đại tài tận dụng 24 tiếng đồng hồ của họ và thảo lên những áng văn tuyệt vời. 

Phải mất khoảng 70 năm để ấn bản đầu tiên của Từ điển Oxford được tập hợp lại, và những năm đó đã chứng kiến sự gặp gỡ của hai người đàn ông nhìn bề ngoài khá giống nhau nhưng lại sống hai cuộc đời rất khác nhau. 

Câu chuyện về hai người đàn ông này, giữa một giáo sư và một kẻ điên — James Murray và Tiến sĩ William Chester Minor — cùng sự ra đời của Từ điển Oxford đã tạo nên một thiên truyện hấp dẫn, là tổng hòa của học thuật, bạo lực, điên rồ, nghèo đói và tình yêu không phai nhòa với ngôn từ và lịch sử của chúng. 

Chuyện Sáng Tạo: Đừng Nhầm Lẫn Giữa Công Thức Với Khuôn Mẫu

 Hôm qua, khi lướt những trang mạng dành cho những người yêu mèo, tôi đột nhiên nhìn thấy một câu nói. Nó đã khiến tôi suy nghĩ rất lâu, và tưởng như chẳng phải chỉ mỗi loài mèo như thế. “Chúng ta giải cứu những con mèo, cho chúng tự do từ tay những kẻ bắt trộm rồi lại đưa chúng đến một cái lồng khác”. Quá trình này cũng giống như cách chúng ta tìm đến với sáng tạo. Ban đầu, những người khao khát tìm kiếm một bầu không khí tự do để dẫn dắt xu hướng, đưa ra những tuyên ngôn về việc khẳng định cái tôi cá nhân. Tuy nhiên, cũng chính những người đó, lại đặt ra một “cái lồng” cho sự sáng tạo. Sự sáng tạo bị trói buộc trong khuôn thức tư duy của họ. Khuôn thức ấy đồng thời tác động lên những cá nhân liên đới khác khiến cho sự sáng tạo bắt đầu đi trên một lối mòn mẫu mực. Vô hình trung, do sự phân biệt thiếu rõ ràng ở góc độ công thức và góc độ khuôn mẫu, chúng ta đã tiếp nhận một hệ tư tưởng dạng lồng sắt, ngăn sáng tạo được bứt phá và thoát ly. Hãy cùng WeStudy đi tìm cánh cửa của lồng sắt ấy nhé!

Ngày nay, thật khó để tưởng tượng được việc học tập, làm việc mà không có máy tính xách tay. 

Bây giờ, nếu bạn thách tôi 100 đồng cho mỗi lần tìm được một sinh viên sử dụng laptop để ghi chú, tôi sẽ kiếm được một phần buffett khá ngon — có khi là hai phần. 

Thực sự thì tôi mới chỉ chuyển qua viết tay độ 3 tháng gần đây thôi, còn trước đó thì tôi ghi chú tất cả bằng laptop. Từ bài giảng trên lớp, biên bản cuộc họp, to-do-list, kho ý tưởng hay thậm chí là cả nhật ký. — tất cả đều được soạn ra bằng những tiếng gõ lạch cạch vui tai. 

Tôi khó lòng phủ nhận độ tiện lợi của các trình soạn thảo trực tuyến vì chúng có quá nhiều điểm ưu việt, từ khả năng sao lưu, không gian ghi chú không giới hạn hay có thể truy cập bất cứ lúc nào chỉ với chiếc điện thoại — vả lại chữ viết tay của tôi cũng không đẹp cho lắm, nên tôi khoái ghi chú trên thiết bị điện tử hơn. 

Nhưng nếu nó vượt trội tới vậy, tại sao tôi vẫn quay về bên chiếc bút và tập giấy thần yêu như những ngày đầu học viết chính tả? 

“Sự kỳ vĩ của tảng băng trôi là ở chỗ chỉ một phần tám của nó ở trên mặt nước.” 

Bạn không phải là một độc giả văn học thì mới biết Ernest Hemingway là ai. 

Phong cách viết ngắn gọn đặc trưng của ông được hàng loạt các tác giả, nhà báo, biên tập viên, người viết quảng cáo và cả giáo viên học tập theo. 

Hemingway từng nói ông đã mất cả đời để trau chuốt lối viết tối giản đó. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông — truyện ngắn Ông Già và Biển Cả từ lâu đã được đem ra làm văn mẫu cho các thế hệ tác giả sau đó noi gương. 

Hôm nay, nhân dịp tròn 124 năm ngày sinh của Ernest Hemingway, chúng ta hãy cùng khám phá 11 bài học viết lách từ ngòi bút đại tài này nhé! 

“Tôi thích viết. Nhưng viết chưa bao giờ dễ dàng hơn với tôi, và bạn không thể mong đợi điều đó xảy ra nếu bạn muốn đạt được điều gì đó tốt hơn khả năng của mình,” Ernest Hemingway nói. 

Lật Mặt Quảng Cáo: Những Cú Lừa Hoa Mỹ

Những người trẻ chúng tôi thường hay đùa với nhau về hình ảnh quảng cáo và hàng Shopee. Và dù đùa vậy, biết vậy, nhưng khi thấy quảng cáo, chúng tôi vẫn cứ táy máy mà ấn vào. Vì sao ư? Vì quảng cáo Shopee hiện lên trên Facebook của chúng ta luôn hiện ra với hình ảnh vô cùng lộng lẫy, được bài trí tinh tế, mẫu mặc đẹp lung linh và giá rất hời. Thế nhưng, khi ấn vào xem, nó sẽ đưa chúng ta đến một mức giá khác. Và khi mua về, có thể hình dáng bên ngoài hoặc chất liệu không giống như quảng cáo. Vậy tại vì cái gì mà người ta cứ bị lừa mãi? Sự thật là quảng cáo luôn khai thác những “nỗi đau” của người tiêu dùng, “điểm yếu” khiến người ta mủi lòng nấn ná. Dù chúng ta đều hiểu với nhau, giá tiền và chất lượng luôn đi liền với nhau. Nhưng, cứ rẻ là chúng ta bị lôi kéo, cứ khuyến mãi là chúng ta mua tới tấp, cứ đẹp là chúng ta chốt đơn. Không chỉ những bạn trẻ mà các mẹ - những người được mệnh danh là người mua hàng thông thái cũng không tránh khỏi những cú lừa hoa mỹ đó. Hãy cùng WeStudy lật mặt và giải quyết nó nhé!

“Nâng Bút Múa Kịch Bản”: Bạn Cần Gì Để Viết Tốt?

Đối với những nhà biên kịch, điều vui nhất là có thể giữ được ý tưởng kịch bản, là ý tưởng ấy được triển khai quay, là khi quay xong ra phim được khán giả đón nhận. Kịch bản giống như một sản phẩm nội dung đặc thù, yêu cầu ở người viết năng lực sáng tạo, khả năng tư duy, tổ chức ý tưởng, sắp xếp tuyến tính nhân vật,... Viết kịch bản không phải là phóng bút là ra chữ như tản văn, ghi lại cảm xúc thường ngày. Không phải là những content trên Facebook, Instagram mang màu sắc quảng cáo. Người viết kịch bản phải là một nghệ sĩ múa thạo nghề, vừa mềm mại linh hoạt, vừa vững vàng thăng bằng. Linh hoạt để ứng đối với những tình huống chỉnh sửa gấp, thăng bằng để không lung lay trước những ý kiến, giữ được chính kiến của mình. Để nâng bút múa ra được kịch bản, bận nên ghi lại những lưu ý dưới đây. 

Kịch Bản: Địa Hạt Sáng Tạo Mới Của Người Viết 

Kịch bản không phải một loại hình mới. Những chương trình thời sự, phóng sự luôn có kịch bản. Những video quảng cáo luôn có kịch bản. Những buổi giao lưu, thảo luận luôn có kịch bản. Kịch bản - một thành tố quan trọng - có ý nghĩa như cốt truyện, như cái khung cho một sản phẩm truyền thông. Riêng về điện ảnh, kịch bản có một yêu cầu rất cao, giống như một tác phẩm văn học. Điện ảnh Việt Nam không thiếu những bộ phim hay, vì không thể không kể đến những kịch bản của Vừa đi vừa khóc, Mùi ngò gai, Sóng ở đáy sông, Phía trước là bầu trời, Cả một đời ân oán,... Thế nhưng, khi con người có nhiều hơn các phương tiện giải trí, được tiếp xúc với nền điện ảnh thế giới, một số kịch bản phim Việt Nam đã không thể thỏa mãn được nhu cầu của người xem. Đầu tiên là về mặt kịch bản, sử dụng quá nhiều thoại, những motif lặp lại, nội dung sến sẩm thiếu thực tế, chưa khai thác vào chất liệu xã hội,... Những năm gần đây, phim Việt đã có một số tác phẩm được hưởng ứng, nhưng cơn khát kịch bản vẫn gia tăng qua từng năm. Đây là cơ hội để những người đam mê cầm bút dấn lối tìm đường, xây dựng thương hiệu của bản thân. Cùng WeStudy ghi lại những chú ý quan trọng của một kịch bản nhé! 

Tại sao tôi lại phải viết trong khi ChatGPT có thể viết hộ tôi? 

Đừng nghĩ thế. Đừng để ChatGPT gõ máy thay bạn, làm thế thì lười quá, còn gì là sáng tạo nữa. Bài viết này sẽ không chỉ bạn cách nhờ ChatGPT viết hộ bạn, thay vào đó là hướng dẫn bạn cách biến ChatGPT thành cố vấn của bạn trong việc viết. 

Các ý tưởng trong bài được tham khảo từ cuốn sách ChatGPT: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong công việc của Tiến sĩ Gleb Tsipursky, đồng thời là cây viết cộng tác với nhiều tờ báo nổi tiếng như Harvard Business Review, Fortune, USA Today,... 

Cùng khám phá nào! 

Nếu chúng ta nhìn vào những thiên tài sáng tạo vĩ đại nhất trong lịch sử, sẽ có hết giai thoại này đến giai thoại khác về việc họ toàn làm những chuyện điên rồ. 

Igor Stravinsky tin rằng ông chỉ có cảm hứng viết nhạc trong tư thế trồng cây chuối. Trong những ngày đầu với Apple, Steve Jobs được tin là đã ngâm chân trong nhà vệ sinh để giải tỏa tâm trí trước các cuộc họp. Vincent Van Gogh đã tranh cãi với người bạn cùng phòng, sau đó tự cắt tai của mình và vì không muốn “lãng phí”, đã bọc chiếc tai lại trong hộp quà rồi tặng nó cho cô gái điếm yêu thích của mình như một vật kỷ niệm. 

Vâng, “nhàm chán” là từ cuối cùng mà bạn có thể dùng để mô tả những thiên tài sáng tạo của thế giới. Họ hẳn phải là những kẻ lập dị, nhiều khi hơi điên điên, có những sở thích kỳ quặc và chắc chắn rồi, “nhàm chán” không có trong từ điển của họ. 

Nhưng sự thật khá phũ phàng: quá trình sáng tạo, và cả những con người sáng tạo nhất thực sự khá nhàm chán. Và, bởi vì nó nhàm chán, nên bản thân sự sáng tạo có thể được lặp lại. Đó là điều mà tôi, bạn và bất kỳ ai khác cũng có thể bắt chước các vĩ nhân và luyện tập để trở nên sáng tạo hơn. 

Và nghĩ xem, còn tin nào tốt hơn thế cơ chứ? 

Việc thì nhiều mà chẳng biết bắt đầu ra sao? 

Bạn mở máy, nhìn chằm chằm vào màn hình rồi chẳng biết nên làm gì. Đầu óc bạn trống rỗng. 

Bạn tìm lại tệp lưu trữ ý tưởng. Chọn một cái, sau đó bắt tay làm. Nhưng mọi chuyện khó khăn quá. 

Không thể. Sao vậy? Đơn giản là không thể, bạn bị kẹt mất rồi. Tâm trí bạn mù mịt như đi trong màn đêm với chiếc xe hỏng đèn. Vậy là bạn rơi vào Writer’s Block rồi đấy. 

Có cách nào để giải phóng nó không? Làm thế nào để ý tưởng dồi dào trở lại đây? 

Chà, ca này gay go đấy. 

Không có đường tắt, ta đành đi xuyên qua thôi. 

“Một nhà soạn nhạc vĩ đại không sao chép, anh ta ăn cắp”, Igor Stravinsky đã từng nói. Họa sĩ Picasso cũng phát biểu một câu đại loại như “Nghệ sĩ hạng ba thì lê la sao chép, còn bậc kỳ tài thì cứ chôm thẳng tay”. 

Tuy nhiên “ăn cắp” ở đây không phải là đạo văn, điều đó không biến bất cứ ai thành một nghệ sĩ vĩ đại. Vậy rốt cuộc “ăn cắp” là thế nào? 

The Artist - Bi Kịch, Cứu Rỗi Hay Sự Đào Thải Cần Thiết Của Nghệ Thuật?

The Artist (Nghệ sĩ) là bộ phim đã thắng lớn tại giải Oscar năm 2012 với hàng loạt các hạng mục Nam chính, Nữ diễn viên phụ, Đạo diễn, Nhạc phim, Quay phim,... Những đánh giá này khiến bộ phim hiện ra với một khuôn dạng hoàn hảo trong giới phê bình điện ảnh. Nhưng hơn cả câu chuyện tình của hai nghệ sĩ là diễn viên phim câm George và diễn viên phim nói Miller, The Artist đã mang đến một thông điệp về mối quan hệ kiềng ba chân của Nghệ thuật - Thương mại - Kỹ thuật. Thể nghiệm nó dưới dạng một bộ phim câm đen trắng có phụ đề xen, với những cảnh chủ yếu ở rạp chiếu, phòng chiếu, phim trường, đạo diễn Michel Hazanavicius đã có một cuộc du hành thời gian ngoạn mục về thập niên 20 - 30 của thế kỷ XX. Vậy, cuối cùng thì The Artist muốn nói chính xác điều gì? Liệu trong nó chỉ ẩn chứa một giải nghĩa nghệ thuật hay còn ẩn dụ nào khác? Cùng WeStudy bóc tách các lớp nghĩa và tìm kiếm âm thanh đối thoại của bộ phim này nhé!!

Load more stories